Trung tâm Đồng Xuân (Dong Xuan Center) là nơi tập trung nhiều cửa hàng bán buôn, cửa hàng và nhà sản xuất thực phẩm. 80% người thuê ki ốt là người Việt Nam. Ngoài ra còn có người Ấn Độ, Pakistan hoặc Trung Quốc. Lịch sử của trung tâm này gắn liền với câu chuyện hàng ngàn người Việt Nam xuất khẩu lao động đến Đông Berlin khi đó là thủ đô của Đông Đức.
Trong những năm 1980, Đông Đức bị thiếu hụt lao động lành nghề. Như một giải pháp, chính phủ đã ký các hiệp ước với các nước khác như Việt Nam, Bắc Triều Tiên, Mozambique, Trung Quốc và Cuba. Những quốc gia này đã gửi công nhân hợp đồng sang, những người sẽ trở về nhà ngay khi hợp đồng của họ hết hạn. Đối với công nhân Việt Nam, hợp đồng thường là 5 năm.
Một trong những lao động đến từ Việt Nam là cha của Nguyễn Hữu Minh. Anh Minh năm nay đã 31 tuổi. Năm 1988, ông để lại vợ đang mang thai ở Việt Nam để bắt đầu làm việc ở Đông Berlin. Nhưng một năm sau, mọi thứ thay đổi khi Bức tường Berlin sụp đổ và nước Đức thống nhất.
“Các công nhân hợp đồng rơi vào tình huống dở khóc dở người, vì họ có hợp đồng với Đông Đức: một đất nước không còn tồn tại nữa”, Minh nói. Hiện anh đang học ngành sư phạm xã hội ở Berlin. “Vào thời điểm đó, vẫn còn khoảng 60.000 lao động hợp đồng người Việt ở Đông Đức. Chính phủ Việt Nam cho phép họ lựa chọn trở về nhà hoặc ở lại, trong khi chính phủ Đức đề nghị bồi thường cho họ và cấp vé máy bay trở về Việt Nam. Một nửa trong số họ về nhà, nửa còn lại ở lại”.
Cha của Minh đã chọn xây dựng một cuộc sống mới ở nước Đức sau khi đã thống nhất. Vợ và hai cậu con trai sinh đôi được phép sống cùng anh tại Berlin. Tuy nhiên, việc thống nhất khiến hầu hết lao động hợp đồng Việt Nam thất nghiệp.
Nhiều người trong số họ bắt đầu kinh doanh riêng để kiếm sống. Họ đã mở các cửa hàng hoa, nhà hàng và thẩm mỹ viện, hoặc làm dệt may. Ông Nguyễn Văn Hiển, cha của Minh, đã chọn sáng lập Trung tâm Đồng Xuân.
Lúc đầu, ông Hiển phải đi khắp Ba Lan đánh hàng ở một công ty bán buôn. “Ông ấy thường xuyên phải buôn đồ từ các nhà bán lẻ Việt Nam khác từ Berlin và nghĩ: tại sao không thành lập một chợ bán buôn ở Berlin”, Minh nói. “Đó là lúc Trung tâm Đồng Xuân ra đời, khoảng 15 năm trước.
Ngày nay, trung tâm Đồng Xuân cũng chính là trung tâm kinh tế và văn hóa cho người Việt Nam sống ở Berlin. Theo Hiệp hội Việt Nam Berlin và Brandenburg, trong số 100.000 người Việt Nam và người Đức gốc Việt ở Đức, khoảng 26.500 người sống ở thủ đô.
Không có gì bạn không thể mua trong chín hội trường lớn, nơi bán tất cả mọi thứ, từ hàng tạp hóa đến đồ chơi, quần áo và hoa nhân tạo đến mỹ phẩm.
“Là một người Việt Nam, bạn cả ngày ở đây mà không cần nói một từ tiếng Đức nào”, Minh nói, cười. “Ngoài việc bán buôn, bạn còn có thể thuê các dịch giả người Đức gốc Việt và cố vấn pháp lý ở đây, trường dạy lái xe Việt Nam, đại lý du lịch và nhân viên bán xe hơi”.
Phan Bian Thao làm việc tại một tiệm làm móng. Chỉ một vài năm trước, hầu hết khách hàng của cô là người Việt Nam. Bây giờ, nhiều người dân Berlin và người Đức từ bên ngoài thành phố cũng tìm đến Trung tâm Đồng Xuân, khiến công việc kinh doanh của cô phát triển hơn. “Họ đến đây vì nó rẻ hơn bất cứ nơi nào khác trong thành phố và sau khi làm móng, họ có thể tiếp tục mua sắm”, cô giải thích.
Nhưng không phải tất cả mọi người đều kinh doanh thuận lợi. Trong khi các cửa hàng tạp hóa, nhà hàng, thẩm mỹ viện và spa làm móng hối hả và nhộn nhịp, các cửa hàng khác vẫn hẩm hiu. Trong một cửa hàng bán buôn quần dệt, áo khoác và bộ quần áo được sắp xếp gọn gàng trên kệ và giá đỡ, nhưng không ai quan tâm.
Cửa hàng thuộc về một người đàn ông Việt Nam đã ngoài 50 tuổi. Ông đến Đông Berlin gần 30 năm trước với tư cách là một nhân viên hợp đồng. Sau khi thống nhất, ông quyết định ở lại và bắt đầu công việc kinh doanh của mình, ở quận Marzahn lân cận. 7 năm trước, ông chuyển đến Trung tâm Đồng Xuân, nhưng rất khó khăn, việc kinh doanh liên tục suy giảm. Ngành công nghiệp dệt may cạnh tranh ngày càng khốc liệt và ông không thể theo kịp các công nghệ mới.
Mặc dù đã sống ở Đức gần ba thập kỷ, nhưng ông ấy không cảm thấy mình thuộc về nơi đây. “Người dân vẫn xem tôi như một người nước ngoài”, ông nhún vai. “Tôi rất biết ơn vì đã có thể kiếm sống ở đây, nhưng quê hương thực sự của tôi là Việt Nam. Khi các con tôi học xong, tôi sẽ về nước”.
Hoàng An
Theo Trí thức trẻ/South China Morning Post
© 2024 | Thời báo ĐỨC
