Rạng sáng 6/12 theo giờ Việt Nam, Tổ chức hàng hải quốc tế (IMO) đã trao giải thưởng "Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển" - "IMO Award for Exceptional Bravery at Sea", cho anh Trần Văn Khôi, nhân viên cứu nạn thuộc Trung tâm phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải khu vực 2 (đóng tại Đà Nẵng).
Đây là một trong những giải thưởng quan trọng nhất trong năm 2021 của IMO, và lần đầu tiên một người Việt Nam được trao giải thưởng này. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, anh Khôi không thể sang Anh tham dự lễ trao giải, nhưng người đàn ông trong màu áo vàng cam - đồng phục cứu hộ của ngành hàng hải, nở nụ cười tươi rói chia sẻ "rất hãnh diện".
Nhân viên cứu nạn Trần Văn Khôi, người vừa được vinh danh vì Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển - giải thưởng cao nhất của Tổ chức Hàng hải quốc tế. Ảnh: Nguyễn Đông
Nhân viên cứu hộ "dũng cảm đặc biệt" Trần Văn Khôi lớn lên ở làng quê nghèo xã Đức Tùng (nay là Tùng Châu, huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh). Tuổi thơ gắn với những buổi cùng đám bạn thi bơi qua con sông quê (một nhánh của sông La), chảy nặng phù sa vào mùa lũ, đã giúp Khôi rèn luyện kỹ năng bơi lội.
Tốt nghiệp Cao đẳng Hàng hải ở Hải Phòng, chuyên ngành điều khiển tàu biển, năm 2005, anh xin vào làm việc tại Trung tâm tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực 2 (đóng tại Đà Nẵng). Ấn tượng đầu tiên của đồng nghiệp với Khôi là "bơi hay lặn đều giỏi, lái xuồng và xử lý tình huống tốt".
15 năm qua, dù đã tham gia hàng trăm chuyến biển cứu người ngang dọc ở miền Trung và quần đảo Hoàng Sa, anh Khôi cho biết nhớ nhất là cuộc giải cứu các thuyền viên tàu Vietship 01 - đây cũng là cuộc giải cứu mà anh được IMO vinh danh.
Đầu tháng 10/2020, vùng biển Quảng Trị có mưa lớn, sóng cao 5 mét, kết hợp dòng chảy siết của nước lũ đổ ra Cửa Việt khiến nhiều tàu thuyền gặp nạn. Lúc 3h sáng 8/10/2020, tàu hàng Vietship 01 neo đậu ở cảng Cửa Việt bị nước lũ cuốn trôi ra biển, mắc cạn cách bờ khoảng 400 m và chìm dần, chỉ còn phần cabin, ống khói và giàn sắt phía sau tàu nổi trên mặt nước. 12 thuyền viên đeo bám ở cabin và giàn sắt cầu cứu giữa tiết trời lạnh, sóng to, gió và mưa lớn. Không ai dám nhảy xuống dòng nước cuồn cuộn để bơi vào bờ.
Trung tâm phối hợp tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực 2 nhận lệnh lên đường. Đặt chân xuống bãi biển Cửa Việt, trước mắt họ là những cột sóng cao quá đầu người, nước đỏ quạnh, trên con tàu mắc cạn thấp thoáng những cánh tay yếu ớt giơ lên.
Lúc này, hầu như không lực lượng nào có thể tiếp cận được tàu Vietship 01 do sóng quá lớn, dòng chảy siết và gió mạnh. Con tàu có nguy cơ lật, chìm. Khoảng 10h ngày 9/10, anh Khôi đang cảnh giới từ bờ thì phát hiện một thuyền viên tàu Vietship 01 nhảy xuống biển, bị con sóng đẩy đi, trôi dạt vô định. Không đắn đo suy nghĩ, anh lập tức mặc áo phao, buộc dây vào người rồi lao ra biển. "Thuyền viên vật lộn với con sóng để bơi vào bờ sẽ bị kiệt sức, mình phải ứng cứu ngay", anh Khôi nhớ lại.
Hàng chục người gồm biên phòng, nhân viên cảng vụ và ngư dân đứng ở mép nước giữ chặt đoạn dây nối từ con tàu mắc cạn vào bờ. Anh Khôi lựa theo từng đợt sóng bơi ra, được khoảng 40 đến 50 mét thì gặp được thuyền viên đang trôi dạt và đã kiệt sức. Những người đứng ở bờ hỗ trợ lập tức kéo dây, đưa cả hai vào an toàn.
Đến sáng ngày 10/10/2020, anh Khôi một lần nữa lao ra biển khi chứng kiến tình huống tương tự và đưa thêm được một thuyền viên nữa về bờ. Hình ảnh anh vật lộn với từng đợt sóng để cứu người khi đó, được các nhân chứng ví von "như một chiếc lá vàng chìm nổi giữa dòng nước lũ".
Trong quá trình tổ chức cứu hộ, một tàu cá gồm 4 ngư dân địa phương am hiểu luồng chảy của Cửa Việt đã tìm cách tiếp cận Vietship 01. Nhưng chiếc tàu cá mỏng manh đã bị chìm khi một cơn sóng lớn ập qua, một ngư dân bị sóng đánh dạt vào bờ, ba người còn lại trôi dạt và bám vào Vietship 01. Số người mắc kẹt trên tàu vì thế đã tăng thêm.
Anh Khôi (đội mũ bảo hộ trắng), trên tàu ngư dân ra tiếp cận tàu Vietship 01. Ảnh: Bảo Trung
Trưa 10/10/2020, anh Khôi xin lên một tàu cá ra cứu những người mắc kẹt. Ba ngư dân lão luyện khác đồng ý đi cùng nhưng vợ con họ đã ôm chặt lấy chân, van xin ở lại vì không muốn sống cảnh "mẹ goá con côi". Anh Khôi đến gặp những người vợ của ngư dân. "Không nhớ lúc đó tôi thuyết phục như thế nào, nhưng các chị đã đồng ý để chồng đi cứu người", anh kể.
Tàu cá bị những đợt sóng cao liên hồi cản lại, không thể đến được phần nhô lên mặt nước của thân tàu Vietship. Lúc này hai ngư dân đang mắc kẹt trên tàu đã nhảy xuống biển, tìm cách bơi qua tàu cá. Quan sát tình huống, anh Khôi nhanh trí quăng dây, phao cứu sinh rồi ra hiệu cho họ bám lấy. Bốn người trên tàu dốc sức kéo hai ngư dân thoát khỏi những đợt sóng dữ, cùng về bờ an toàn.
Chuyến cứu hộ giữa lằn ranh sinh tử diễn ra vào chiều muộn ngày 10/10/2020, khi một xuồng cứu hộ chuyên dụng được đưa đến hiện trường. Dù qua ba lần cứu nạn trước đó đã "nhận thức rõ sự nguy hiểm do dòng chảy siết, tiếp cận bằng thuyền là bất khả thi", nhưng anh Khôi vẫn muốn thử vận may một lần nữa.
Anh cùng ba đồng nghiệp chuẩn bị kỹ trang bị cứu sinh, thiết bị cứu nạn và dặn dò nhau "anh em phải bình tĩnh để xử lý tình huống bất trắc". Xuồng lao ra giữa những cơn sóng cao 5 m. Mỗi con sóng phủ qua xuồng là lúc các nhân viên cứu hộ nín thở. Sóng tạm ngưng mới biết mình còn sống để tiếp tục nhiệm vụ.
Hình ảnh xuồng cứu hộ của anh Khôi và đồng nghiệp bị sóng đánh khi ra khơi cứu các thuyền viên tàu Vietship 01. Ảnh: Trung tâm phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải khu vực 2 cung cấp.
Chiếc xuồng không may mắc kẹt vào dây cáp của tàu Vietship 01, bị một con sóng cao đổ sập xuống và chết máy. Mọi tín hiệu với đất liền bị ngắt.
Ngoài biển, mọi người nói như hét vào mặt mới nghe rõ tiếng để cùng nhau đẩy xuồng thoát khỏi dây cáp, tránh để sóng trùm liên tiếp sẽ chìm. Thoát khỏi dây cáp, xuồng lại trôi ra khu vực nhiều đá ngầm. Anh Khôi cùng đồng nghiệp vừa tránh sóng, vừa gấp rút sửa máy để di chuyển.
"Lúc đó đứng trên bờ, chúng tôi như có lửa đốt trong người vì 20 phút không nhận được tín hiệu gì từ xuồng của Khôi, có lúc tưởng đã mất hy vọng vì không nhìn thấy xuồng đâu mà chỉ thấy sóng biển tung bọt đục ngầu", ông Bùi Tấn Nguyên, Giám đốc Trung tâm tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực 2, nhớ lại.
Hơn 30 phút sau, máy của xuồng nổ trở lại. Sở chỉ huy yêu cầu anh Khôi cùng đồng nghiệp quay về bờ ngay, tuyệt đối không tiếp cận tàu Vietship 01 nữa vì trời đã tối và sóng, gió không có dấu hiệu giảm cấp. "Lúc xuồng quay lại bờ, anh em đã ôm lấy nhau. Có người đã khóc. Tôi muốn khóc cùng các chiến hữu, nhưng vì đang điều hành cứu hộ, phải cố tỏ ra mạnh mẽ", ông Nguyên kể.
Ngày hôm sau, trực thăng được điều ra biển và các thuyền viên đang mắc kẹt trên tàu lần lượt được cứu. Trong đợt cứu hộ này, ngoài lực lượng của hàng hải còn có ngư dân, đặc công hải quân, phòng không không quân, biên phòng... Rời biển Cửa Việt, những nhân viên cứu hộ quay lại cuộc sống "ở tàu nhiều hơn ở nhà", sẵn sàng ra khơi ở mọi thời điểm khi có cuộc gọi cầu cứu của ngư dân.
Khi Tổ chức Hàng hải quốc tế đánh giá về các sự kiện năm 2021, ngành hàng hải Việt Nam đã lựa chọn từ gần 10 người và quyết định đề cử anh Khôi. "Khôi xứng đáng vì đã dũng cảm cứu được bốn người và trải qua đợt cứu nạn vượt quá sức chịu đựng của người bình thường", ông Nguyên nhận xét.
Quá trình làm hồ sơ, Trung tâm tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực 2 có lúc gặp khó khăn, vì "ở Cửa Việt chúng tôi làm nhiệm vụ cứu người chứ không quay phim, chụp ảnh để nghĩ đến chuyện được vinh danh", theo ông Nguyên. May mắn, nhiều hình ảnh cứu hộ của anh Khôi đã được người dân, nhiếp ảnh gia chụp lại và chia sẻ để IMO có cơ sở đánh giá khách quan.
Giải thưởng của Tổ chức hàng hải quốc tế tổ chức thường niên. Trải qua 4 tháng bình chọn, từ tháng 3 đến tháng 7/2021, với quy trình chặt chẽ dựa trên thành tích, thông tin từ truyền thông trong và ngoài nước, đánh giá của các nạn nhân được cứu, anh Khôi đã vượt qua 36 ứng viên các nước khác để được trao giải thưởng cao nhất.
Anh Khôi (bìa phải), chia sẻ niềm vui cùng các đồng nghiệp. Ảnh: Nguyễn Đông
Kể chuyện của 14 tháng trước, đôi mắt của anh Khôi đỏ lên. Nước mắt trào ra khiến "người hùng" dù đang sống trong niềm vui được vinh danh, phải đưa tay lên lau nước mắt. "Tôi khóc vì mọi chuyện như mới vừa xảy ra", anh nói, kể rằng hôm đi cứu người về, vợ anh cũng trách vì nhà còn ba đứa con thơ. "Tôi không cho mình là anh hùng. Nhưng đó là công việc mà tôi đã chọn", anh nói.
Lý giải cho hành động dũng cảm, anh Khôi cho rằng không riêng gì mình mà nhiều ngư dân ở Cửa Việt (Quảng Trị), dù không phải bà con thân thích với các nạn nhân trên tàu Vietship 01, không được đào tạo bài bản, tài sản chỉ là con tàu gỗ nhưng đã dứt khoát lao ra dòng nước lũ đỏ quạnh, sóng cao hơn 5 mét để cứu các thuyền viên. "Đó là tình người", anh Khôi nói.
Nguyễn Đông
Nguồn: vnexpress.net
© 2024 | Thời báo ĐỨC
