Lễ khởi công rầm rộ
Hơn ba tháng trước, lễ động thổ của dự án kênh đào Phù Nam Techo - siêu dự án hạ tầng đầy tham vọng của Campuchia - đã diễn ra tại tỉnh Kandal với không khí náo nhiệt. Buổi lễ được đánh dấu bằng màn bắn pháo hoa và thả bóng bay, trong khi Thủ tướng Hun Manet quỳ nhận phước lành từ các nhà sư. Đây là dự án mà ông kỳ vọng sẽ thay đổi diện mạo kinh tế của quốc gia.
Phát biểu tại sự kiện, Hun Manet cho biết Trung Quốc cam kết đóng góp 49% kinh phí xây dựng kênh đào Phù Nam Techo, một tuyến giao thông đường thủy kết nối sông Mê Kông với Vịnh Thái Lan, giúp Campuchia giảm bớt sự phụ thuộc vào Việt Nam trong lĩnh vực vận tải. Chi phí dự kiến của dự án là 1,7 tỷ USD, tương đương gần 4% GDP hàng năm của Campuchia.
Khủng hoảng niềm tin vào nguồn vốn Trung Quốc
Tuy nhiên, dù đã nhiều tháng trôi qua, nguồn vốn từ Trung Quốc vẫn chưa rõ ràng. Theo bốn nguồn tin liên quan đến dự án, Bắc Kinh bày tỏ thái độ dè dặt và chưa đưa ra cam kết chính thức về tài chính.
Khi được hỏi về dự án, Bộ Ngoại giao Trung Quốc trả lời rằng các công ty Trung Quốc thường xuyên hỗ trợ Campuchia "thăm dò các dự án bảo tồn nước" nhưng theo nguyên tắc thị trường, ám chỉ rằng đầu tư vào kênh đào Phù Nam Techo vẫn chưa được quyết định.
Chính phủ Campuchia đã từ chối trả lời về tình hình tài chính của dự án. Sau bài báo của Reuters, Bộ Công chính Campuchia phủ nhận thông tin và khẳng định các hoạt động liên quan đến dự án vẫn đang diễn ra. Tuy nhiên, những vấn đề về nguồn vốn và sự chậm trễ trong thực hiện khiến dư luận nghi ngờ về tương lai của kênh đào.
Trung Quốc cắt giảm đầu tư nước ngoài
Sự trì hoãn trong cam kết vốn cho kênh đào này phản ánh xu hướng giảm đầu tư của Trung Quốc vào Campuchia. Nền kinh tế Trung Quốc đang chịu áp lực, buộc Bắc Kinh phải xem xét lại các khoản tài trợ nước ngoài, kể cả với các quốc gia chiến lược như Campuchia.
Từng là một ví dụ điển hình của việc tái thiết quốc gia sau chiến tranh, Campuchia giờ đây lại bị coi là phụ thuộc quá mức vào Trung Quốc, với hơn một phần ba nợ công đến từ Bắc Kinh. Tuy nhiên, đầu tư từ Trung Quốc vào Campuchia đã giảm đáng kể, nhất là sau một loạt dự án cơ sở hạ tầng không thành công, trong bối cảnh khách du lịch Trung Quốc sụt giảm và các vụ lừa đảo trực tuyến liên quan đến công dân Trung Quốc tại Campuchia gia tăng.
Kênh đào gặp nhiều thách thức
Dự án kênh đào dài 180 km này dự kiến chuyển hướng dòng nước từ Đồng bằng sông Cửu Long ra Vịnh Thái Lan, giảm sự phụ thuộc vào các cảng biển của Việt Nam. Thế nhưng, kể từ khi ký thỏa thuận với Tổng công ty Cầu đường Trung Quốc (CRBC) vào tháng 10/2023, tiến độ dự án vẫn dậm chân tại chỗ.
Một nguồn tin từ phía Campuchia cho biết Trung Quốc không hài lòng khi thông tin về khoản tài trợ được công bố trước khi có cam kết chắc chắn. Ngoài ra, việc thiếu minh bạch trong quyền sở hữu và lợi nhuận từ dự án càng làm dấy lên sự nghi ngờ.
Lời kêu gọi đầu tư từ Nhật Bản
Trước tình hình bất định, Thủ tướng Hun Sen đã kêu gọi Nhật Bản tham gia vào dự án kênh đào này. Tuy nhiên, truyền thông nhà nước Trung Quốc hoàn toàn không đề cập đến sự tham gia của Bắc Kinh trong lễ khởi công, làm gia tăng hoài nghi về vai trò của Trung Quốc trong dự án.
Suy giảm tài trợ hạ tầng từ Trung Quốc
Các số liệu cho thấy viện trợ phát triển chính thức từ Trung Quốc cho Campuchia giảm mạnh, từ 420 triệu USD năm 2021 xuống chỉ còn 35 triệu USD dự kiến vào năm 2026. Ngoài ra, nhiều dự án do Trung Quốc tài trợ tại Campuchia, như sân bay Phnom Penh mới hay tuyến cao tốc nối Phnom Penh và Sihanoukville, đều đối mặt với khó khăn, từ chi phí vận hành đến thiếu người sử dụng.
Tương lai bất định của kênh đào
Brian Eyler, chuyên gia về khu vực Mê Kông, nhận định rằng với quá nhiều yếu tố chưa rõ ràng, việc các nhà đầu tư e dè và chậm rót vốn là điều dễ hiểu. Trong bối cảnh mối quan hệ Campuchia - Trung Quốc tiếp tục phát triển, tương lai của kênh đào Phù Nam Techo vẫn là một dấu hỏi lớn.
© 2024 | Thời báo ĐỨC
