Sự mong manh của EU nằm ngay trong tham vọng của lãnh đạo EU, chứ không phải từ một thế lực nào khác...
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn báo Frankfurter Allgemeine hồi tháng 9/2016, Chủ tịch Nghị viện châu Âu (EP) Martin Schulz đã thừa nhận rằng, Liên minh châu Âu (EU) đang lâm nguy:
“Khi tôi được bầu vào Nghị viện châu Âu 22 năm trước, không bao giời tôi có thể tưởng tượng ra được EU có thể lâm vào tình trạng như hiện nay. EU đang đứng trước nguy cơ sụp đổ. Nếu chúng ta không cẩn thận, nó sẽ vỡ ra từng mảnh".
Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Donald Tusk cũng kêu gọi các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu đánh giá thành thật và tỉnh táo các vấn đề khó khăn của EU.
Tại cuộc họp ở Bratislava (Slovakia), lần đầu tiên không có nước Anh, các nhà lãnh đạo EU đã phải thảo luận về cách lấy lại lòng tin của người dân các nước thành viên vào cơ chế của EU thời hậu Brexit.
Ngày 17/11 Thủ tướng Pháp Manuel Valls đã thể hiện sự lo lắng : “EU có nguy cơ sụp đổ, vì vập Pháp và Đức phải có trách nhiệm lớn hơn”.
Trong khi trước đó ngày 14/11, trả lời báo giới cho biết quan điểm về việc EU thành lập quân đội riêng, cựu Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen cho rằng quân đội EU chỉ là hổ giấy.
BBC ngày 15/11 bình luận rằng chiến thắng của ứng viên Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ sẽ tiếp thêm sức mạnh cho lực lượng chính trị theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan, có thể gây phân rã EU.
Qua đó cho thấy sự liên kết trong EU đang rất mong manh. Tại sao một liên minh kinh tế hùng mạnh lại rơi vào tình thế nguy hiểm như vậy?
Lãnh đạo EU đang phải trả giá cho tham vọng quá lớn của mình
Ngược dòng lịch sử, ngay sau khi Thế chiến thứ I kết thúc vào năm 1916, Ngoại trưởng Pháp lúc đó là ông Aristide Briand đã đề xuất ý tưởng thành lập một liên hiệp Châu Âu giống như một thể chế liên bang, kiểu như Hợp chủng quốc Hoa Kỳ. Đây được xem là tầm nhìn vượt thời gian của nhà ngoại giao Pháp và cũng là nền tảng tinh thần cho việc liên kết tại Châu Âu.
Năm 1951, hai chính khách người Pháp là Jean Monnet và Robert Schumann đã xây dựng và thúc đẩy việc ký kết Hiệp ước Paris, cho ra đời Cộng đồng Than Thép châu Âu (ECSC) – tiền thân của Liên minh Châu Âu (EU) ngày nay.
Theo Hiệp ước Paris, sự liên kết của ECSC dựa trên nguyên tắc:
“Tiến trình gắn kết châu Âu phải thông qua phát triển các quan hệ kinh tế”.
Hiệp ước Rome năm 1958 lập ra Cộng đồng Kinh tế châu Âu và Cộng đồng Năng lượng Nguyên tử châu Âu. Hiệp ước hợp nhất năm 1967 cho ra đời Cộng đồng châu Âu (EC) trên cơ sở hợp nhất ba cộng đồng trước đó của các nước Châu Âu, với tôn chỉ hoạt động tập trung vào phát triển kinh tế và nông nghiệp. Và với Hiệp ước Maastricht năm 1991, Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức ra đời.
Có thể thấy rằng, các kiến trúc sư cho việc thành lập ECSC - tiền thân của EU - đã nhận ra mối liên kết nên tảng cho việc liên hiệp các quốc gia hình thành nên EU chỉ có thể là quyền lợi kinh tế và chỉ yếu tố kinh tế mới đảm bảo sự tồn tại của EU. Qua đó có thể nhận thấy Jean Monnet và Robert Schumann đã tìm ra nguyên tắc nền tảng cho việc liên minh tại Châu Âu.
Tuy nhiên, từ khi Hiệp ước Maastricht năm 1991 được ký kết, cho ra đời EU thì nguyên tắc nền tảng ấy đã bị phá vỡ. Tiêu chí liên kết giữa các thành viên EU đã mở rộng sang nhiều lĩnh vực mới, như chính sách đối ngoại và an ninh chung, đồng thời tiến tới chính sách điều phối EU về người tị nạn chính trị, dân nhập cư và chống khủng bố.
Đặc biệt, khái niệm công dân EU đã hình thành và quy định về quyền công dân EU, cho phép người dân các nước trong EU được đi lại tự do giữa các quốc gia thành viên là một bước tiến mạnh mẽ. Song cũng từ đây bắt đầu phôi thai sự phân rã, rạn nứt trong EU, bởi lẽ nguyên tắc đồng thuận trong cơ chế liên minh đã là rào cản đối với việc mở rộng các tiêu chí ấy.
Có thể thấy giới lãnh đạo EU đã mâu thuẫn trong tham vọng của mình, bởi mở rộng tiêu chí liên kết đồng nghĩa với xa dần nguyên tắc nền tảng ban đầu khiến EU sẽ đối diện với ngày càng nhiều phức tạp phát sinh và từ đó xuất hiện ý tưởng phân rã EU khi sự phức tạp không thể hoá giải bằng sự đồng thuận. Và đó được xem là nguyên nhân quan trọng nhất khiến nước Anh rời bỏ EU– Brexit
Theo lãnh đạo EU, hiện nay các nước EU đang chia rẽ sâu sắc về cách thức thúc đẩy nền kinh tế của nước mình lẫn kinh tế của khu vực đồng tiền chung châu Âu (eurozone), cách thức bảo vệ an ninh châu Âu cũng như cách thức phản ứng với dòng người nhập cư đổ vào châu lục này.
Điều đó cho thấy giới lãnh đạo EU đang trả giá cho tham vọng quá lớn của mình.
Nguồn: baodatviet
© 2024 | Thời báo ĐỨC
